पशुसंवर्धन विभाग

I am text block. Click edit button to change this text. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.

योजनेचे नाव: वैरण विकास कार्यक्रम

योजनेची संक्षिप्त माहिती:-

• पशुपालकाकडील 70 % खर्च जनावरांच्या खादय व चाऱ्यावर होत असतो व उत्तम शास्त्रोक्त पोषण हीच पशुपालकाची गुरुकिल्ली आहे. त्यामुळे खर्चावर मर्यादा आणण्याकरीता उच्च्‍ा चाऱ्याचे प्रकार:- एकदल वर्गीय वैरण : यामध्ये ज्चारी , मका, मल्टीकट बाजरा इ. वैरण पिके यामधून जनावरांना मोठया प्रमाणात कार्बोदके व फायबर उपलब होते ज्यामुळे दुध उत्पादन व दुधातील फॅट यामध्ये वाढ होते. व्दिदल वर्गीय वैरण : यामध्ये बर्सीम, चवळी, लुसर्न इत्यादी वैरण पिकांचा समावेश होतो. या चाऱ्यामधून जनावरांना उच्च प्रतीची प्रथिने उपलब्ध होवून दुधातील एस.एन.एफ. चे प्रमाणात वाढ होते. बहुवार्षिक गवत : यामध्ये हायब्रिड नेपिअर (वाण-CO4, DHN-6, HN-10, सुपर नेपिअर इ. व न्युट्रीफिड इ.वैरण पिके आहेत. या चारा पिकांचे प्रति एकरी वैरण उत्पादन विक्रमी असते तसेच यातुन जनावरांना वर्षभर हिरवा चारा उपलब्ध होतो. अ) जिल्हा वार्षिक योजना-सर्वसाधारण अंतर्गत जनावरांना चांगल्या प्रतिचे हिरवे वैरण उपलब्धतेसाठी खरीप व रब्बी हंगामांत एम.पी.चारी, मका, मालदांडी , बरसीम बियाणे किंवा हायब्रीड नेपिअर , न्युट्रीफीड किंवा ठोंबे पुरवठा जि.वा.यो.सर्वसाधारण योजनेमधून उपलब्ध तरतुदीच्या अधिन राहुन 100 टक्के अनुदानावर वाटप करण्यांत येते. या योजनेचा लाभ सर्व जाती / जमातीच्या लाभार्थींना घेता येईल. आ) विदर्भ मराठवाडा दुग्ध विकास प्रकल्प (NDDB):- • कडबा कुटटी यंत्र : चारा पिके फुलोऱ्यावर आल्यानंतर त्यामध्ये सर्व आवश्यक पोषण तत्वे साठविले जातात. त्यामुळे असे मोठे गवत कडबाकुटटी यंत्राने बारीक करुन खाउु घातल्याने वैरणीचा पुर्ण वापर होवून वाया जाण्याचे प्रमाण कमी होते. विदर्भ मराठवाडा दुग्ध विकास प्रकल्पाअंतर्गत या यंत्राच्या खरेदीवर 50 % किंवा अधिकतम रु.8000/- चे शासकिय अनुदान दिले जाते. प्रतीच्या वैरणीचे उत्पादन घेणे हा सर्वोत्तम उपाय आहे.
• • मुरघास निर्मिती : हिरव्या चाऱ्याची पोषक तत्वे (Nutritive Value) वाढविणे व वर्षभर हिरवा चारा उपलब्ध करुन ठेवण्याचा सोपा उपाय म्हणजे मुरघास तयार करणे. कार्बोदके मुक्त चारा जसे मका, ज्वारी, बाजरी, हायब्रीड नेपिअर गवत इ. यांची कुटटी करुन हवाबंद मोठया प्लॅस्टीकच्या पिशवीमध्ये बंद करुन ठेवल्याने जिवाणुंच्या क्रियेव्दारे चाऱ्यात मर्यादित स्वरुपात आम्ल तयार होवून चारा वर्षभर साठवून ठेवता येतो. यामुळे चाऱ्याची प्रत सुधारते (Nutritive value enhanced). तसेच हिरव्या चाऱ्यापेक्षा मुरघास खाउु घालणे हे अधिक फायदेशीर आहे. मुरघास बॅग खरेदीवर विदर्भ मराठवाडा दुग्ध विकास प्रकल्प अंतर्गत 60 % किंवा रु.3600/- चे मर्यादेत शासकिय अनुदान दिले जाते. वैरण/ चारा पिकांचे फायदे:- • बहुवार्षिक गवत असल्यामुळे वर्षभर नियमित हिरवा चारा उपलब्ध होतो. एकदा लागवड केल्यास 5 ते 6 वर्ष हिरव्या चाऱ्याचा पुरवठा होतो. हंगामी चारा पिकांप्रमाणे मशागतीवरील खर्च लागत नाही त्यामुळे उत्पादन खर्चात बचत होते. • हायब्रिड नेपिअर हे बाजरा व नेपिअर यांच्या संकरातुन विकसित केलेले वाण असुन पौष्टिक व जास्त उत्पन्न देणारे आहे. • नेपिअर गवताची सरासरी उंची 10 फुट पर्यंत असुन प्रति ठोंबास फुटव्यांची संख्या 30-40 असते. वर्षभरात 180-200 मे.टन हिरव्या चाऱ्याचे उत्पादन मिळते. • प्रथिनांचे प्रमाण 10-12 % असून ऑक्झलिक ॲसिडचे प्रमाण अत्यल्प असते. कोणतेही हानीकारक घटक नसल्यामुळे जनावरांना कोणताही अपाय होत नाही. • खोड इतर संकरित नेपिअर वाणाच्या तुलनेने मउु व रसाळ असल्यामुळे चाऱ्याची कापणी करतांना कोणताही त्रास होत नाही. चारा चाफकटरशिवाय कुटटी न करता जनावरांना खाउु घालता येतो. त्यामुळे खर्चात व मनुष्यबळात बचत होवून चाऱ्याचा कोणताही भाग वाया जात नाही. • जनावरे चारा आवडीने खात असून यापासून उत्तम प्रतीचा मुरघास तयार करता येतो. वैरण विकास यासंबंधी अधिक माहितीकरीता नजीकच्या पशुवैदयकिय दवाखाना किंवा पशुधन विकास अधिकारी (वि) पंचायत समिती येथे संपर्क साधावा.

योजनेचे नाव: जिल्हा वार्षिक योजना-सर्वसाधारण अंतर्गत 50 टक्के अनुदानावर एक दिवसीय 100 पिल्लांचा गट पुरवठा योजना

योजनेची संक्षिप्त माहिती:-

• योजनेचे स्वरुप :- सर्वसाधारण योजनेअंतर्गत कोणत्याही गटातील लाभार्थींना 50 टक्के अनुदानावर एक दिवसीय 100 पिल्लांचे गट वाटप करुन लाभार्थीचे आर्थीक उत्पन्नात भर घालणे व कुक्कुट व्यवसाय निर्माण करणे. एक दिवसीय 100 पिल्लांच्या गटाची एकुण किंमत रुपये 29500/- पैकी 50 टक्के शासकिय अनुदान रुपये 14750/- व लाभार्थी हिस्सा रुपये 14750/- मर्यादेत आहे. लाभार्थी निकष :- सदर योजनेचा लाभ कोणत्या गटातील लाभार्थी घेवु शकतो परंतु दारिद्रय रेषेखालील लाभार्थी , भुमीहीन शेतमजुर, अल्प व अल्यल्प भुधारक लाभार्थीस प्राधान्य राहील.

योजनेचे नाव: जिल्हा वार्षिक योजना-विशेष घटक योजनेअंतगत अनुसुचित जातीच्या लाभार्थ्यांना व आदिवासी उपयोजनेअंतर्गत (TSP & OTSP) आदिवासी लाभार्थींना 75% अनुदानावर शेळी गट (10 शेळया व 1 बोकड) पुरवठा करणे

योजनेची संक्षिप्त माहिती:-

• योजनेचे स्वरुप :- या योजनेअंतर्गत लाभार्थ्यांना उस्मानाबादी / संगमनेरी अथवा स्थानिक वातावरणात तग धरतील अशा स्थानिक प्रजातीच्या पैदासक्षम 10 शेळया + 1 बोकड असा गट वाटप करण्यात येईल. शेळी गट (10 शेळया व 1 बोकड) प्रकल्प किंमत रुपये 78231/- असुन 75 % शासकिय अनुदान रुपये 58673/- व 25 टक्के लाभार्थी हिस्सा रुपये 19558/- लाभार्थ्यांनी स्वत: भरणे किंवा वित्तीय संस्था वा बँक कर्ज स्वरुपांत मिळवुन घ्यावी लागते.

योजनेचे नाव: विशेष घटक योजनेअंतर्गत (SCP) अनु.जाती / नवबौध्द लाभार्थी कडील दुभत्या जनावरांना तसेच आदिवासी क्षेत्राबाहेरील आदिवासी उपयोजनेतील (OTSP) आदिवासी लाभार्थ्यांना 100 % अनुदानावर खादय पुरवठा करणे

योजनेची संक्षिप्त माहिती:-

• योजनेचे स्वरुप :- अनु.जाती / नवबौध्द लाभार्थी तसेच आदिवासी लाभार्थ्याकडील दुभत्या जनावरांना त्यांचे भाकड काळाकरीता पशुखादयाचा पुरवठा करुन गर्भपोषण करणे व जनावर शारीरीकदृष्टया सक्षम करणे तसेच दुग्धोत्पादनांत वाढ करणे हा मुख्य उददेश असुन दुधाळ जनावरांकरीता भाकड काळासाठी गाईला 150 किलो व म्हशीला 225 किलो पशुखादयाचा पुरवठा करावयाचा असुन प्रगत गाभण असवस्थेत गाई किंवा म्हशीचे गर्भपोषणाकरीता 90 किलो अतिरीक्त पशुखादयाचा पुरवठा करावयाचा आहे.

योजनेचे नाव: जि. प. सेस फंड योजना :- (2) जि. प. स्वनिधी योजनेअंतर्गत सर्पदंश, भुकंप, पुर, विज, आणि वादळामुळे मृत पावलेल्या जनावरांचे मालकाला मुल्यांकना प्रमाणे जास्तीत जास्त रुपये 10000/- चे मर्यादेत अनुदान देणे बैल व दुधाळ गाई,म्हशी

योजनेची संक्षिप्त माहिती:-

• लाभाचे स्वरुप :- सर्पदंश, भुकंप, पुर, विज, आणि वादळ अश्या घटनामध्ये बैलाचा किंवा दुधाळ गाई, म्हशीचा मृत्यु ओढावल्यांस शेतकऱ्यांचे अतिशय नुकसान होते. ऐन शेतीच्या हंगामामध्ये बैलाचा मृत्यु झाल्यांस शेतकऱ्यांचा हंगाम बुडतो व दुधाळ गाई, म्हशीचा मृत्यु झाल्यास शेतकऱ्यांची आर्थिक परिस्थिती कमकुवत होते अशा परिस्थितीत शेतकऱ्यांस त्वरीत मदत उपलब्ध करुन देण्याच्या उदेशाने जिल्हा परिषद सेस योजनेतुन अनुदान योजना राबविण्यांत येत आहे.

योजनेचे नाव: अनुसुचीत जाती व नवबौध्द लाभार्थींना (SCP) विशेष घटक योजनेअंतर्गत तसेच आदिवासी लाभार्थींना (TSP & OTSP) आदिवासी उपयोजनेअंतर्गत 75 टक्के अनुदानावर 2 जनावरांच्या गटाचा पुरवठा

योजनेची संक्षिप्त माहिती:-

• योजनेचे स्वरुप:- विशेष घटक योजने अंतर्गत अनुसुचीत जाती व नवबौध्द लाभार्थींना व आदिवासीउपयोजने अंतर्गत आदिवासी लाभार्थींना 75 टक्के अनुदानावर 2 दुधाळ देशी गाई (गीर, साहिवाल, रेड सिंधी, राठी, थारपारकर, देवणी, लाल कंधारी, गवळाऊ व डांगी ) किंवा संकरीत गायी किंवा 2 सुधारीत जातीच्या म्हशीचे गट वाटप करुन लाभार्थीचे आर्थीक उत्पन्नात भर घालणे व दुग्धव्यवसाय निर्माण करणे हा मुख्य उददेश आहे. लाभधारकांना 75 टक्के अनुदानावर 2 दुधाळ देशी गाई किंवा 2 संकरीत गायी किंवा 2 सुधारीत जातीच्या म्हशी चे वाटप करण्यांत येईल. शासन निर्णय क्रमांक जिवायो-2023/प्र.क्र.21/पदुम-4 मंत्रालय मुंबई-400032, दिनांक 27/04/2023 नुसार प्रति लाभार्थी 2संकरीत गायी किंवा 2सुधारीत म्हशी या प्रमाणे 75 टक्के अनुदान आणि 25 टक्के लाभार्थीचा हिस्सा वा वित्तीय संस्थेचे कर्ज पध्दतीने गटाचा पुरवठा करावयाचा आहे. नाबार्डचे किंमतीनुसार दोन देशी किंवा संकरीत गायी गट व विमा करीता शा.अनु. रु.117638/- व लाभार्थी हिस्सा रु.39212/- अशी एकुण गायगट साठी किंमत रु.रु. 1,56,850/- आहे. किंवा म्हैसगट खरेदी करीता शा.अनु.रु.134443/- व लाभार्थी हिस्सा रु. रु.44814/-अशी एकुण म्हैसगट साठी किंमत रु.रु. 1,79,257/- आहे.